Παρακολουθώντας την εξέλιξη της αξίας του ελαιολάδου τα τελευταία 13 χρόνια, με τις τιμές να τριπλασιάζονται λόγω της αυξανόμενης ζήτησης, της δυναμικής της αγοράς και των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής.
Τα τελευταία χρόνια, η παραγωγή ελαιολάδου στη Μεσόγειο αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η μείωση του όγκου παραγωγής, σε συνδυασμό με τη αναπτυσσόμενη ζήτηση, έχει διαταράξει την αγορά. Καθώς οι καταναλωτές αναζητούν όλο και περισσότερο υγιεινά και φυσικά συστατικά για τη διατροφή τους, το ελαιόλαδο έχει αυξανόμενη ζήτηση, ακόμη και σε περιοχές όπου παραδοσιακά προτιμούνται άλλα λίπη και φυτικά έλαια, όπως στη Βόρεια Ευρώπη.
Η Ισπανία, ως ο μεγαλύτερος παραγωγός και εξαγωγέας ελαιολάδου στον κόσμο, έχει επηρεαστεί σημαντικά. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει στην παραγωγή οδήγησαν σε εκτόξευση των τιμών, οι οποίες σχεδόν τριπλασιάστηκαν κατά τη διάρκεια των πιο δύσκολων καλλιεργητικών περιόδων σε σύγκριση με τις πιο ευνοϊκές χρονιές. Είναι αξιοσημείωτο ότι, παρά τις αυξήσεις των τιμών, η ζήτηση των καταναλωτών παραμένει ισχυρή.
Οι τιμές του ελαιολάδου αποκαλύπτουν την έκταση της μετατόπισης της αγοράς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατά τη διάρκεια της περιόδου 2023/24, η τιμή για το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο (EVOO) έφτασε για πρώτη φορά στη τιμή των 9,02€/kg, σε σύγκριση με το χαμηλό επίπεδο των 1,77€/kg την χρονιά 2011/12 σημειώνοντας μια εξαιρετικά σημαντική αύξηση άνω του 400%.
Μπορούμε να αποτρέψουμε τις μελλοντικές εξάρσεις των τιμών;
Στις μέρες μας παρατηρούνται διακυμάνσεις στην τιμολόγηση των τροφίμων οι οποίες προκαλούνται από την περιορισμένη διαθεσιμότητα αρκετών αγαθών λόγω της κλιματικής αλλαγής. Για να επιτευχθεί η εξισορρόπηση της ζήτησης και της προσφοράς οι τιμές αυξάνονται, δημιουργώντας προκλήσεις για το παγκόσμιο εμπόριο. Συγκερκιμένα, η αγορά ελαιολάδου παραμένει απρόβλεπτη, καθιστώντας την εκτίμηση των τιμών αβέβαιη. Οι τιμές συνήθως μειώνονται κατά τις περιόδους αιχμής της παραγωγής, έχουν ήδη παρατηρηθεί σημαντικές μειώσεις. Για παράδειγμα, το ισπανικό Εξαιρετικά Παρθένο Ελαιόλαδο καλής ποιότητας τιμολογείται περίπου στα 4,5€/kg με σημείο εκκίνησης της νέας σοδειάς στα 7,40€/kg. Ωστόσο, οι προσδοκίες παραμένουν συγκρατημένες, καθώς οι ραγδαίες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως η παρατεταμένη ζέστη και οι έντονες βροχοπτώσεις κατά την περίοδο συγκομιδής, αναδιαμορφώνουν το τοπίο.
Προσαρμογή σε μια νέα πραγματικότητα
Ο κλάδος του ελαιολάδου είναι αναγκαίο να προσαρμοστεί στις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων των παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών που πλήττουν τις ελαιοπαραγωγικές περιοχές. Η συνεργασία σε ολόκληρο το κλάδο είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Οι αγρότες χρειάζονται πρόσβαση σε προηγμένες τεχνικές και γνώσεις για να ενισχύσουν την παραγωγικότητα και την κερδοφορία τους. Τέτοια εργαλεία είναι η Βιβλιοθήκη και η Ακαδημία του Wikifarmer διαθέτουν πάνω από 2000 άρθρα και διαδικτυακά μαθήματα. Οι συγκεκριμένες πλατφόρμες παρέχουν πληροφορίες που θα μπορούσαν να ωφελήσουν τους αγρότες σε περιόδους αβεβαιότητας. Οι κυβερνήσεις και άλλοι φορείς πρέπει επίσης να αναλάβουν δράση προσφέροντας και υποστηρίζοντας καινοτόμες λύσεις για βιώσιμη παραγωγή.
Τα ενδιαφερόμενα μέλη της εφοδιαστικής αλυσίδας πρέπει να συνεργαστούν για τη σταθεροποίηση των τιμών και τη διασφάλιση της διαφάνειας για τους παραγωγούς και τους καταναλωτές. Ενισχύοντας όλους του εμπλεκόμενους με δίκαιες ευκαιρίες, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα πιο ανθεκτικό και βιώσιμο μέλλον για τον κλάδο του ελαιολάδου. Στο Wikifarmer, επιδιώκουμε να προωθήσουμε τη διαφάνεια στο εμπόριο ελαιολάδου, προωθώντας μια αγορά με πιο δίκαιες τιμές καθώς επίσης προσφέρουμε γνώση στην διαχείρηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε αυτή.