Το Παγκόσμιο Εμπόριο Πορτοκαλιών το 2023

Το εμπόριο αγροτικών προϊόντων διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην αντιμετώπιση πιθανών ελλείψεων στην παραγωγή τροφίμων που θα μπορούσαν να ανακύψουν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής ή άλλων παραγώντων. Συνολικά, συμβάλλει στην ευημερία των αγροτών, των βιομηχανιών και των επιχειρήσεων γενικότερα, αλλά και των καταναλωτών. Πάρα ταύτα, οι παγκόσμιες αγροδιατροφικές αγορές καθίστανται ολοένα και περισσότερο ευμετάβλητες τα τελευταία χρόνια, πλήττοντας άμεσα τους παραγωγούς και τους αγοραστές κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων. 

Ενώ παρουσιάζονται σταθερές στη βραχυχρόνια περίοδο, οι τάσεις στο εμπόριο αγροτικών προϊόντων συχνά διέπονται από σημαντικές μακροχρόνιες μεταβολές. Αυτό είναι ξεκάθαρο τόσο στην κατανάλωση, για παράδειγμα από την αυξανόμενη δημοσιότητα του ακτινιδίου τα τελευταία χρόνια στην κεντρική Ευρώπη, όσο και στις αποφάσεις παραγωγής διαφόρων νέων καλλιεργειών, οι οποίες λαμβάνονται προκειμένου να συμβαδίζει η πλευρά της προσφοράς με τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις, τις μεταβολές στις καιρικές συνθήκες, αλλά και την ζήτηση από την αγορά. 

Ένα από τα αγροτικά προϊόντα που παραμένει κυρίαρχο εδώ και δεκαετίες είναι το πορτοκάλι, τόσο από την πλευρά της ζήτησης όσο και της προσφοράς. Παρά τις σημαντικές διακυμάνσεις των τελευταίων χρόνων, οι όγκοι παραγωγής πορτοκαλιών συνεχίζουν να αυξάνονται συστηματικά.

Εντούτοις, το μερίδιο των πορτοκαλιών στην αγορά πρόσφατα σταμάτησε να αυξάνεται με τον ίδιο ρυθμό με την παραγωγή, σηματοδοτώντας τη μεταστροφή του καταναλωτικού ενδιαφέροντος σε ορισμένα τμήματα της αγοράς προς εναλλακτικές επιλογές. Αυτό πιθανά να οφείλεται στην αυξημένη διαθεσιμότητα άλλων φρούτων στις κύριες διεθνείς αγορές, και κυρίως τροπικών όπως το ακτινίδιο. Ένας άλλος λόγος είναι η ανάπτυξη μιας μεγάλης ποικιλίας επεξεργασμένων προϊόντων με βάση τα φρούτα, το οποίο επεκτείνει σημαντικά το εύρος των ανταγωνιστικών ως προς τα πορτοκάλια (και υποπροϊόντων τους) προϊόντων. 

Κατά συνέπεια, αν και η παγκόσμια κατανάλωση συνεχίζει να ακολουθεί μια θετική τάση, δείχνει πολύ έντονες περιφερειακές διαφοροποιήσεις: στην Ε.Ε., για παράδειγμα, ακολουθεί πτωτική πορεία, η οποία ευνοεί τα τροπικά φρούτα.

Πηγή: EU Directorate-General for Agriculture and Rural Development

Το ίδιο παρατηρούμε και στον κλάδο των επεξεργασμένων προϊόντων, με την κατανάλωση χυμού πορτοκαλιού να μειώνεται ελαφρώς υπέρ εναλλακτικών όπως ο χυμός μήλου. Σαν σημείο αναφοράς, παραθέτουμε στοιχεία από την πλατφόρμα Statista που φανερώνουν προβλέψεις για μείωση στην κατά κεφαλήν κατανάλωση χυμού πορτοκαλιού. 

Ακόμη όπως το πορτοκάλι παραμένει ένα εκ των πιο ευρέως καταναλισκώμενων εσπεριδοειδών διεθνώς, και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο τόσο στο διατροφικό όσο και στον αγρο-βιομηχανικό τομέα. Κατά τη σεζόν 2022/23, η παγκόσμια παραγωγή πορτοκαλιών έφτασε τους 47,77 εκατομμύρια τόνους σύμφωνα με εκτιμήσεις, αποτελώντας το 36,75% της συνολικής παραγωγής εσπεριδοειδών. Η Βραζιλία είναι ο αναμφισβήτητα κορυφαίος παραγωγός διεθνώς, με την Κίνα να ακολουθεί. 

Επόμενη στη λίστα είναι η Ε.Ε., με την παραγωγή εκεί να συμβαίνει κυρίως σε τρεις χώρες: την Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα, όπως φαίνεται και στο επόμενο γράφημα: 

Πηγή: EU D-G for Agriculture and Rural Development, Short-Term Outlook for Oranges

Το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών συναλλαγών σε πορτοκάλια αφορά δύο ποικιλίες: τα ομφαλοφόρα, που είναι τα αγαπημένα των καταναλωτών διεθνώς βάσει των στοιχείων της πλατφόρμας μας, και τα Βαλένσια. Η περίοδος συγκομιδής για τις δύο ποικιλίες διαφέρει γενικά αλλά και βάσει γεωγραφικής τοποθεσίας: στην Ελλάδα, η συγκομιδή των ομφαλοφόρων συμβαίνει γενικά από τον Οκτώβριο μέχρι τον Απρίλιο, ενώ για τα Βαλένθια συνήθως από τον Ιούνιο ως το Σεπτέμβριο. 

Βάσει πρόσφατων αναλύσεών μας, έχουμε παρατηρήσει αντικρουώμενες τάσεις στη ζήτηση από διάφορες αγορές διεθνώς, καθώς και προκλήσεις από την πλευρά της προσφοράς που ανακύπτουν κυρίως εξαιτίας φυτικών ασθενειών και δυσμενών καιρικών φαινομένων. Αυτά τα χαρακτηριστικά του εμπορίου πορτοκαλιών απαρτίζουν σημαντικούς κινδύνους για τους αγρότες και τους Β2Β αγοραστές, καθιστώντας την επιτυχία σε αυτό τον κλάδο μία πρόκληση και για τις δύο πλευρές. 

Πιο συγκεκριμένα, οι παραγωγοί χρειάζεται να λάβουν βέλτιστες αποφάσεις τοποθέτησης του προϊόντος τους, προωθώντας το στις κατάλληλες αγορές την κατάλληλη χρονική στιγμή. Για να το επιτύχουν αυτό, χρειάζεται να δύνανται να μεγιστοποιήσουν την έκθεσή τους στην αγορά, και να μεταφράσουν σωστά όλα τα σήματα που εκπέμπονται από αυτή. 

Αναφορικά με τους Β2Β αγοραστές πορτοκαλίών, είτε μιλάμε για χονδρεμπόρους φρέσκων προϊόντων είτε για μονάδες επεξεργασίας τροφίμων που τα χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη, όλοι τους χρειοάζεται να διαθέτουν το ευρύτερο δυνατό δίκτυο προμηθευτών πορτοκαλιών, ώστε να διατηρούν την διαπραγματευτική τους ισχύ ακόμη και σε περιόδους αναταρράξεων στην παραγωγή και συνακόλουθης έλλειψης του προϊόντος. Αυτό είναι επίσης σημαντικό προκειμένου να διασφαλίζουν ότι μπορούν να έχουν μια σταθερή ροή προσφοράς για πρώτες ύλες και προϊόντα που πληρούν τα πρότυπα ασφαλείας που θέτους, ώστε να αποφύγουν τη διακινύνευση της φήμης τους στην αγορά.