Η Αγορά του Ελαιολάδου: Μάρτιος 2024

Έκθεση για την Ευρωπαϊκή Αγορά Ελαιολάδου - Μάρτιος 2024

Κύρια στοιχεία της αγοράς - Ισπανία

Ο Φεβρουάριος ήταν ένας μήνας πολλαπλών και ποικιλόμορφων κινήσεων στην Ισπανία, την καρδιά της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου. Οι μεταβολές αυτές βοήθησαν τους εμπορικούς υπευθύνους και τους εμπειρογνώμονές μας να προχωρήσουν την ανάλυσή τους για την αγορά ελαιολάδου και να εντοπίσουν τις τάσεις, τις ευκαιρίες και τις απειλές που προέκυψαν πρόσφατα.

Συγκομιδή
Ο μηνιαίος όγκος παραγωγής για τον Φεβρουάριο ανήλθε στους 54.215 τόνους. Αυτό αυξάνει την αθροιστική παραγωγή της τρέχουσας σεζόν στους 829.515 τόνους με σημείο αναφοράς τις 29 Φεβρουαρίου. Η παραγωγή ελαιολάδου στην Ισπανία ξεπέρασε τελικά ακόμη και τις αναθεωρημένες προσδοκίες, τοποθετώντας τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις για την παραγωγή γύρω στους 800.000 τόνους.

Κατανάλωση
Η κατανάλωση υποχώρησε κατά 9,14% και ανήλθε στους 76.272 τόνους, αν και η μείωση αυτή δεν ήταν αρκετή για να ξεπεράσει την αύξηση ρεκόρ του προηγούμενου μήνα. Ως αποτέλεσμα, η μέση μηνιαία κατανάλωση μέχρι στιγμής το 2024 εκτιμάται σε περίπου 80.000 τόνους, επίπεδο πολύ υψηλότερο από τους 68.627 τόνους μηνιαίως το 2023.

Οι παραπάνω κινήσεις οδήγησαν το συνολικό διαθέσιμο απόθεμα ελαιολάδου στην Ισπανία στις 29 Φεβρουαρίου στους 712.337 τόνους. Η ποσότητα αυτή συναπαρτίζεται από τους 185.000 τόνους που βρίσκονται στα αποθέματα των συσκευαστών σε όλη τη χώρα, ενώ οι αγρότες εξακολουθούν να κατέχουν 527.000 τόνους. Τα ελάχιστα μεταβατικά αποθέματα μέχρι την έναρξη της επόμενης σεζόν (δηλαδή τα ελάχιστα λειτουργικά αποθέματα των συσκευαστών) εκτιμώνται περίπου στους 200.000 τόνους για την Ισπανία, αφήνοντας μια ποσότητα περί των 512.000 τόνων διαθέσιμη για την εγχώρια αγορά ώστε να λειτουργήσει μέχρι την έναρξη της επόμενης περιόδου, που μεταφράζεται σε μια περίοδο 7 έως 8 μηνών.  

Δεδομένων των σημερινών επιπέδων κατανάλωσης και της ανθεκτικότητας που αυτή έχει επιδείξει στο εγγύς παρελθόν, υπάρχει το ενδεχόμενο η πραγματική μεταφορά στην αγορά να φθάσει το απόλυτο μηδέν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Μετεωρολογικές συνθήκες
Τις τελευταίες εβδομάδες του Φεβρουαρίου και στις αρχές Μαρτίου, η Ισπανία δέχθηκε αρκετές βροχοπτώσεις. Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή επηρέασε περισσότερο τις βόρειες περιφέρειες σε σχέση με τις νότιες. Στην αυτόνομη περιοχή της Ανδαλουσίας, όπου συγκεντρώνεται πάνω από το 80% της εθνικής παραγωγής ελαιολάδου, τα επίπεδα των υδατοδεξαμενών αυξήθηκαν μόνο κατά 2,67% και έφτασαν στο 29,41% της πλήρους χωρητικότητάς τους. Αυτό συνέβη και στην περίπτωση του Gualdaquivir, του οποίου η λεκάνη απορροής είναι η πιο σημαντική για την ανάπτυξη των ελαιόδεντρων.

Η Άποψή μας
Παρά τα υψηλά και ισχυρά επίπεδα κατανάλωσης και την πιθανή έλλειψη ελαιολάδου μέχρι το τέλος της τρέχουσας περιόδου (Σεπτέμβριος 2024), παρατηρήσαμε μικρή πτώση των τιμών από την περιοχή των 9 ευρώ στα 8,6 ευρώ για το EVOO. Φαίνεται ότι οι επείγουσες ανάγκες ρευστότητας ορισμένων προμηθευτών αποτελούν έναν παράγοντα που συντελεί σε αυτό. Επιπλέον, πρέπει να τονίσουμε τις επιπτώσεις των πρόσφατων βροχοπτώσεων στη συμπεριφορά της αγοράς, αφού οι βροχοπτώσεις επηρεάζουν αισιόδοξα τις προσδοκίες σχετικά με την επόμενη σοδειά. Τα χωράφια έλαβαν πρόσφατα αξιοσημείωτες ποσότητες νερού και οι υδατοδεξαμενές στις πλούσιες σε ελαιώνες περιοχές δείχνουν μια καλύτερη εικόνα. Εάν ο καιρός συνεχίσει αυτή την πορεία μέχρι τον Ιούνιο, ώστε να πραγματοποιηθεί υπό ευνοϊκές συνθήκες η ανθοφορία των ελαιόδεντρων, οι προβλέψεις για την επόμενη σοδειά μπορούν να είναι μάλλον θετικές. 

Μέχρι τότε, όμως, η κατεύθυνση που θα πάρουν τα πράγματα θα συνδεθεί σε μεγάλο βαθμό με την αντίδραση των φορέων της αγοράς, τόσο από την πλευρά της ζήτησης όσο και από την πλευρά της προσφοράς, στις προαναφερθείσες εξελίξεις. Δεδομένων των συνολικά διαθεσίμων αποθεμάτων περίπου 512.000 τόνων στην Ισπανική αγορά, εάν οι αγοραστές αποφασίσουν ότι είναι βέλτιστο γι' αυτούς να επωφεληθούν από τις τρέχουσες χαμηλές τιμές, τότε το ζοφερό ενδεχόμενο των μηδενικών μεταβατικών αποθεμάτων θα είναι και πάλι ανοιχτό. Ταυτόχρονα, η πλευρά των προμηθευτών στην αγορά αναγνωρίζει πως όσο πιο θετικές γίνονται οι προοπτικές της επόμενης σοδειάς, τόσο χαμηλότερα θα είναι τα επίπεδα στα οποία θα μπορούσαν να φτάσουν οι τιμές το τέταρτο τρίμηνο του 2024. Κατά συνέπεια, εάν έδιναν προτεραιότητα στην αποκόμιση βραχυπρόθεσμων οφελών υπό το τρέχον καθεστώς τιμών χωρίς να περιμένουν το τέταρτο τρίμηνο, το οποίο θα μπορούσε να είναι πολύ λιγότερο κερδοφόρο, θα συνέβαλαν στο ίδιο αποτέλεσμα.

Επομένως, ακόμη και αν τα τελευταία δεδομένα σχετικά με τη συγκομιδή και την καιρική κατάσταση επιτρέπουν κάποιο εύλογο επίπεδο αισιοδοξίας, η χρονική στιγμή της εξάντλησης των αποθεμάτων συνδέεται άμεσα με τα επερχόμενα επίπεδα κατανάλωσης. Οι δρόμοι που μπορεί να ακολουθήσει η αγορά είναι σαφείς: είτε η κατανάλωση θα μειωθεί είτε τα αποθέματα ενδέχεται να εξαντληθούν τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο του 2024.

Ένα βραχυπρόθεσμο αλλά σίγουρα αποτελεσματικό προληπτικό μέτρο κατά των ποικίλων κινήσεων της αγοράς θα ήταν να αυξήσουν οι αγρότες τις τιμές πώλησής τους. Ωστόσο, αυτό είναι αντίθετο με τις συνήθεις επιχειρηματικές πρακτικές των περισσότερων αγροτών, οι οποίοι τείνουν να προτιμούν να ρευστοποιούν μέρος των αποθεμάτων τους βραχυπρόθεσμα, ώστε να έχουν κάποιες σταθερές ταμειακές ροές. 

Αναμένουμε ότι αυτό θα συνεχιστεί για μερικές εβδομάδες, αλλά αφότου η κατάσταση των αποθεμάτων γίνει και πάλι ανησυχητική, θα ακολουθήσουν αυξήσεις τιμών μέσα στο καλοκαίρι.

Κύριες εξελίξεις στην Ελλάδα

Η συγκομιδή στην Ελλάδα ολοκληρώθηκε με συνολικό όγκο παραγωγής που ανέρχεται στους 140.000-175.000 τόνους ελαιολάδου. Αυτό καθιστά την περίοδο 2023/24 τη χειρότερη των τελευταίων 6 ετών στον τομέα του ελαιολάδου. Όχι μόνο η συνολική σοδειά ήταν χαμηλότερη την περίοδο που πέρασε, αλλά και η συμμετοχή του EVOO στο μείγμα του παραγόμενου ελαιολάδου έπεσε κατά προσέγγιση στο επίπεδο του 70%.

Αυτό αποδίδεται κυρίως στα προβλήματα που προκάλεσε ο δάκος της ελιάς, τα οποία επιδεινώθηκαν από τις παρατεταμένες περιόδους ξηρού και ζεστού καιρού που εκτάθηκαν μέχρι και βαθιά μέσα στην περίοδο "ψύξης" του έτους. Η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε λίγο πολύ ακόμη και κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ο οποίος ήταν ένας από τους θερμότερους όλων των εποχών, με βροχοπτώσεις σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Οι καιρικές συνθήκες στην Ελλάδα έχουν αρχίσει να αλλάζουν τις τελευταίες εβδομάδες. Έτσι, θα είμαστε σε θέση να αρχίσουμε να κάνουμε ακριβείς προβλέψεις για την επόμενη σοδειά (2024/25) τους επόμενους μήνες, αφού ξεδιπλωθούν οι κινήσεις των ανοιξιάτικων βροχοπτώσεων και θερμοκρασιών.

Όσον αφορά την τρέχουσα κατάσταση της αγοράς, η ελληνική αγορά ελαιολάδου είναι στάσιμη- οι παραγωγοί διατηρούν τα περιορισμένα αποθέματά τους αναμένοντας περαιτέρω άνοδο των τιμών. Παράλληλα, η ζήτηση είναι μάλλον ισχνή, χωρίς να διαφαίνονται προς το παρόν αποφασιστικές μεταβολές στον ορίζοντα. Έτσι, είναι δύσκολο για εμάς να προβλέψουμε πώς θα εξελιχθεί η αγορά.