Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και δεν είναι αναστρέψιμη

Συζήτηση για την επιρροή της κλιματικής αλλαγής στην εφοδιαστική αλυσίαδα τροφίμων

Η κλιματική αλλαγή έχει γίνει μια νέα πραγματικότητα, με δυσμενείς καιρικές συνθήκες που εμφανίζονται παγκοσμίως να αφήνουν στο πέρασμά τους κατεστραμμένες και καταπονημένες καλλιέργειες. Η αλυσίδα τροφίμων παραμένει πολλή ευαίσθητη στις ασταθείς κλιματικές συνθήκες και την αποτελεσματικότα της να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γη, το νερό και τους φυσικούς πόρους που μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στη παραγωγή. Το 2023, το 71% των γεωργικών εκμεταλλεύσεων σε 8 χώρες επηρεάστηκε σημαντικά από την κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν σταματάει εδώ. Η κλιματική αλλαγή διαταράσσει την εφοδιστική αλυσίδα τροφίμων, οδηγώντας σε περιορισμένο όγκο παραγωγής και διακυμάνσεις των τιμών σε πολλά βασικά αγαθά με αποτέλεσμα να είναι απαραίτητη η λήψη δράσεων για την εξασφάλιση ενός βιώσιμου μέλλοντος.

Η κρίση ξεκινά από το χωράφι

Όπως έχουν αναφέρει και στις αναρτήσεις μας, τα έντονα καιρικά φαινόμενα έχουν επηρεάσει σημαντικά τις καλλιέργειες σε αρκετές παραγωγικές περιοχές. Καθώς οι ακραίες καιρικές συνθήκες γίνονται όλο και πιο συχνές, ο αντίκτυπος στη γεωργία γίνεται όλο και πιο σοβαρός. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο ακρογωνιαίος λήθος της μεσογειακής διατροφής, το ελαιόλαδο το οποίο έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την ξηρασία των τελευταίων δύο χρόνών που πλήττει την περιοχή. Η ανεπαρκής άρδευση των ελαιώνων οδήγησε σε περιορισμένη απόδοση της παραγωγής. Κατα συνέπεια, η έλλειψη παραγώμενου ελαιολάδου επηρέασε τους καταναλωτές, με την σημαντική αύξηση των τιμών, καθιστώντας το σ’ ένα premium προϊόν σύμφωνα με τις τιμές της αγοράς. 

Επιπλέον, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την ποιότητα του εδάφους και του νερού, καθιστώντας τα μη κατάλληλα για χρήση στην παραγωγή τροφίμων. Το έδαφος και το νερό είτε χάνουν τη θρεπτική τους αξία, είτε μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των τροφίμων. Επιπλέον, οι υψηλές θερμοκρασίες δημιουργούν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη παρασίτων και ασθενειών. Παρόλο που αυξάνονται τα επίπεδα CO2 που προωθούν την ανάπτυξη των φυτών, υπάρχει μείωση των θρεπτικών συστατικών στα περισσότερα καλλιεργούμενα διατροφικά προϊόντα. Πιο συγκεκριμένα, οι υψηλότερες συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα μειώνουν τις ποσότητες πρωτεΐνης και βασικών μετάλλων σε πολλά είδη φυτών.

Η δημόσια υγεία σε κίνδυνο

Ταυτόχρονα με την κλιματική αλλαγή η δημόσια υγεία βρίσκεται σε κρίσιμο στάδιο λόγω της ακαταλληλότητας  συγκεκριμένων προϊόντων για ανθρώπινη κατανάλωση εξαιτίας των ασθενειών που απορροφά το έδαφος και των περιορισμένων αποδόσεων της παραγωγής. Σε χώρες όπου η κύρια πηγή άρδευσης είναι η βροχή, οι ακραίες βροχοπτώσεις που οδηγούν σε πλυμμήρες ενδέχεται να προκαλέσουν τη μόλυνση των καλλιεργειών με τροφιμογενείς ασθένειες. Επίσης η περιορισμένη παραγωγή αποτελεί σημαντικό λόγο της αύξησης περιστατικών απάτης στα τρόφιμα, όπως συμβαίνει στον τομέα του ελαιολάδου. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα 2023-2024, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πολλές εταιρείες κατηγορήθηκαν για νοθεία και παραπλανητική σήμανση ελαιολάδου προκειμένου να επωφεληθούν από τις υψηλές τιμές της αγοράς.  

Μια βαθύτερη ματιά στην εφοδιαστικη αλυσίδα τροφίμων

Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί προκλήσεις σε επόμενα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού όπως  στις μεταφορές, και την αποθήκευση των προϊόντων. Τα ζητήματα αυτά αναμένεται να επιδεινωθούν, επηρεάζοντας την έγκαιρη και αποτελεσματική παράδοση των γεωργικών προϊόντων. Όσον αφορά τα φρέσκα προϊόντα, η μεγάλη ευαισθησία τους στις μετασυλλεκτικές διεργασίες τα καθιστά ευάλωτα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, επηρεάζεται το κόστος εισροών και οι τιμές της αγοράς, με τις αποδόσεις των καλλιεργειών να ποικίλλουν ανάλογα με τα πρότυπα χωρικής κατανομής. Αυτή η διακύμανση στις αποδόσεις των καλλιεργειών ελοχεύει δυνητικές οικονομικές συνέπειες.

Πρόσφατα, η Ανατολική Ευρώπη ανέφερε ζημιές σε καλλιέργειες ηλίανθων λόγω του καύσωνα. Οι υψηλές θερμοκρασίες επηρέασαν τα επίπεδα νερού των καλλιεργειών, οδηγώντας σε πρόωρη συγκομιδή και ανεπαρκή επίπεδα ελαίου στους σπόρους λόγω της ξηρασίας. Οι ανησυχίες για την επερχόμενη σοδειά έχουν ήδη επηρεάσει την αγορά, με τις τιμές να αυξάνονται ραγδαία. 

Πώς μοιάζει η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή;

Το 2020, ο αγροδιατροφικός τομέας συνέβαλαν το 31% των συνολικών εκπομπών της ΕΕ. Περίπου το 48% προήλθε από δραστηριότητες του αγρού, 48% από δραστηριότητες πριν και μετά την παραγωγή και το 4% αποδόθηκε στην αλλαγή χρήσης της γης. Καθώς ο γεωργικός κλάδος επηρεάζει και επηρεάζεται από την κλιματική κρίση, είναι σημαντική η προσαρμογή και η λήψη δρασης για τον περιορισμό του περιβαλλοντικού του αποτυπώματος.

Ταυτόχρονα, υπογραμμίζεται η σημασία της παροχής ελεύθερης πρόσβασης των παραγωγών σε πληροφορίες σχετικά με τις βιώσιμες μεθόδους καλλιέργειας και τις βέλτιστες πρακτικές για την προστασία της δημόσιας υγείας. Επιπλέον, η ενίσχυση των γνώσεων τους μέσω μαθημάτων για τη βιώσιμη γεωργία και την ασφάλεια των τροφίμων.

Στο Wikifarmer, βασιζόμαστε στην ενίσχυση των παραγωγών με την παροχή ενός ισχυρού συστήματος υποστήριξης γνώσεων και εξειδίκευσης για την κάλυψη των σημερινών αναγκών και την προώθηση της εμπορικής τους δραστηριότητας. Οι προμηθευτές και τα προϊόντα μας, πληρούν τα βασικά πρότυπα υγιεινής και ποιότητας. Δεσμευόμαστε να δημιουργήσουμε μια βιώσιμη αλυσίδα αξίας στη βιομηχανία της αγροδιατροφής. Οι εταιρείες στον τομέα ήδη προσαρμόζονται στη νέα πραγματικότητα αναπτύσσοντας συστήματα για τη μείωση των εκπομπών στην παραγωγή τροφίμων, τη μεταφορά και την αποθήκευση, προωθώντας μια πιο βιώσιμη εφοδιστική αλυσίδα τροφίμων.